We zakten af naar Brussel met Belgische landbouworganisaties (zie onder) om de rol van boerinnen te onderstrepen. We vroegen om aandacht voor de discriminatie waarmee boerinnen en alle vrouwen werkzaam in de landbouwsector worden geconfronteerd. Voor Eléonore Barrelet, coördinator van het Belgische landbouwforum Agroecology in Action, zijn vrouwen de motor achter de transitie naar een sociaal rechtvaardig en duurzaam voedselsysteem. Barrelet: "Tegelijkertijd krijgen boerinnen en rurale vrouwen wereldwijd te maken met discriminatie op basis van hun geslacht, klasse en afkomst. Zonder vrouwen en hun vaak onzichtbare werk zouden onze voedselsystemen nochtans niet blijven draaien.”

De FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) schat dat vrouwen verantwoordelijk zijn voor de helft van de voedselproductie in de wereld, maar ze hebben minder toegang tot grond en andere productiefactoren, halen minder inkomen uit hun arbeid en krijgen geen gelijke kansen.

In onze zes partnerlanden werken we vaak samen met boerinnenfederaties en -netwerken.
Foto: vrouwenfederatie van Toubacouta, Senegal. Lees hier meer. 

Ook in België moeten vrouwelijke landbouwers, die een derde uitmaken van alle voedselproducenten, nog strijden voor gelijke rechten. Zo geeft het statuut van de meewerkende echtgenote (80% van de meewerkende echtgenoten in de sector) een beperkte erkenning en waardering aan de veelzijdige taken die vrouwen op boerderijen opnemen.(Statbel, 2020). Sommigen hebben bijvoorbeeld tot januari 2023 moeten wachten op toegang tot een minimumpensioen (Boerenbond, 2022). Ook is aangetoond dat vrouwen, bovenop hun professionele bezigheden, vaker zorg- en huishoudelijke taken op zich nemen dan hun mannelijke collega’s (Europees instituut voor gendergelijkheid, 2019). In de landbouwstructuren (vakbonden, coöperaties, enz.) komt de hiërarchie tussen mannen en vrouwen tot uiting in de zeer geringe vertegenwoordiging van vrouwen.

Volgens Astrid Ayral, projectmanager bij de Belgische landbouwfederatie FUGEA, “kiezen veel vrouwen er bewust voor te werken in korteketeninitiatieven (zoals hoevewinkels of CSA-boerderijen, red.) Hoewel dit belangrijk en inspirerend is, mogen we niet vergeten dat duizenden vrouwen nog steeds in twijfelachtige statuten werken, vaak in de schaduw van een echtgenoot of baas.” 

8 maart 2023 © Tineke Dhaese / Oxfam

In januari 2023 is ook het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) in werking getreden. De Europese regelgeving voorziet in “een beter evenwicht tussen mannen en vrouwen” (Europese Commissie, 2023). In de praktijk in Vlaanderen blijven de maatregelen zo goed als achterwege. Vrouwen zijn betrokken bij de landbouw, maar nog steeds onzichtbaar voor de Vlaamse politici.(Oikos, 2021)

Het is cruciaal dat vrouwelijke voedselproducenten dezelfde rechten krijgen als hun mannelijke collega’s. De verscheidenheid aan taken die ze opnemen moet worden gevalideerd. Zonder vrouwen en hun onzichtbare werk zouden onze huidige voedselsystemen simpelweg niet blijven draaien.

Dit statement is een vertaling van de perstekst van Agroecology in Action. 

Namen deel aan de actie: FIAN Belgium, Quinoa, Voedsel Anders, Agroecology In Action, Nos Oignons, Brigades d'Actions Paysannes, European Coordination Via Campesina, Terre-en-vue, Ecole Paysanne Indépendante, Autre Terre, Rencontre des Continents asbl en La Botte Paysanne.