Aan de vooravond van Mensenrechtendag moeten we vaststellen dat meer dan ooit mensen moeten opkomen voor hun rechten. In heel de wereld zijn conflicten aan de gang waar gewone burgers slachtoffer zijn van de keuzes van beleidsmakers en rivaliserende groepen. Het is belangrijk de verschillende oorzaken van elkaar te onderscheiden, maar het is duidelijk dat op vele plaatsen in de wereld de onlusten groot zijn.

De gewone burgers zijn vaak de grootste slachtoffers. 

In Zuid-Amerika nemen rechtse regimes het heft in handen. In Brazilië, Bolivia en Chili komen mensen op straat tegen de rechtse neoliberale regimes. Inheemse volkeren staan onder druk van hun eigen regime en worden verdreven van hun land. Vaak ten voordele van internationale mijnbedrijven en grootschalige boskap. Zonder mededogen wordt de eigen bevolking hardhandig aangepakt. In Bolivia is de chaos zelfs totaal na de meest recente presidentsverkiezingen waarbij de aanhang van Evo Morales (vooral de inheemse volkeren vanuit het platteland) lijnrecht tegenover de middenklasse vanuit de steden staan. Niemand kan de uitkomst van deze tweestrijd tussen de twee groepen voorspellen. Ondertussen is het bijna onmogelijk voor de medewerkers van Solidagro om de projecten op het terrein te bezoeken of op te volgen. 

In West-Afrika, oa. in de Sahelregio, nemen diverse, terroristische groeperingen het heft in handen tegen de zittende regeringen. De bevolking wordt verdreven van het land of koudweg vermoord. Met als gevolg miljoenen vluchtelingen in de regio.

FOTO EPA: Verschillende militaire groeperingen patrouilleren in het Noorden van Mali.

Een voorbeeld hiervan is Mali waar een voortdurend klimaat van geweld heerst in het dagelijks leven van de mensen. De crisis in het noorden duurt als sinds 2012 en het wordt er niet beter op. Ondertussen zien we ook in het centrum van het land een toename van veiligheidsincidenten en conflicten tussen de verschillende etnische gemeenschappen. In de regio Mopti, waar Solidagro actief is, worden we regelmatig geconfronteerd met veiligheidsincidenten. Hoogst verontrustend is dat deze incidenten steeds vaker de burgerbevolking treffen, waardoor een klimaat van onveiligheid, angst en wantrouwen wordt gecreëerd met nog rampzaligere gevolgen.

Solidagro heeft enkele jaren geleden het landenkantoor in Mali gesloten en volgt de programma’s op vanuit Burkina Faso waar de onveiligheid nu ook steeds toeneemt. In de noordelijke regio’s van het land zijn jihadistische groeperingen actief die de boeren en dorpen bedreigen. De burgers worden brutaal aangevallen en verdreven van hun land. Water is schaars en de waterputten worden gecontroleerd door deze rebellen. De lokale inwoners kunnen niet anders dan wegtrekken naar het zuiden van het land waardoor honderdduizenden Burkinezen op zoek zijn naar veiligheid en onderdak. Vaak bij familie, vrienden of in vluchtelingenkampen.

Foto AFP, Michele Cattan: Een soldaat van het Burkinese leger op patrouille in het noorden van Burkina Faso. Jihadistische activiteiten in de regio maken werk bijzonder moeilijk.

Ook in Azië staan burgers onder enorme druk van hun regering. Iedereen kent de beelden vanuit Hong Kong, maar ook in de Filipijnen worden mensenrechtenactivisten met de regelmaat van de klok beschuldigd van feiten die ze niet gepleegd hebben, gevangengenomen en zelfs vermoord.

Op 1 september 2015 werd Emerito Samarca, directeur van Alcadev (partner van Solidagro) vermoord, samen met twee lokale inheemse leiders. De daders behoren tot een paramilitaire groep, die op zijn minst gedoogd, zoniet gesteund, wordt door het reguliere Filipijnse leger. Het motief was het verzet van de inheemsen tegen de plannen van een groot mijnbedrijf. Tot op heden werd niemand gearresteerd.

De gewone burgers zijn vaak de grootste slachtoffers. Ze worden verdreven van hun huis, landbouwgrond en dorpen. Hierdoor ontstaan ongeziene vluchtelingestromen in binnen- en buitenland. Volgens het Hoog Commissariaat van de Vluchtelingen zijn er wereldwijd meer dan 70 miljoen mensen op de vlucht voor geweld en onlusten. Het grootste deel in eigen land.

De luidste kreet wordt niet altijd gehoord, daarom moeten we samen opstaan en weerstand bieden.

In deze moeilijke veiligheidsomstandigheden moet iedereen waakzaam zijn en alle veiligheidsvoorschriften volgen die voortdurend worden aangescherpt. Lange tijd was het betrekkelijk veilig voor partners en medewerkers van Solidagro op het terrein, maar steeds meer komen zij in het gezichtsveld. Waardoor al goede intenties en engagementen belemmerd worden. Het is het belangrijk dat er gemeenschappen en organisaties steun geven aan de kreet naar meer respect voor mensenrechten. Middenveldorganisaties en ngo’s hebben een essentiële rol in het ondersteunen van acties die schendingen van mensenrechten onder de aandacht brengen. In vele landen staan net deze organisaties zwaar onder druk. De veiligheid van alle actoren kan steeds moeilijker gegarandeerd worden door intimidaties, gevangennemingen, beschuldigingen en zelfs moord op medewerkers en voorvechters van mensenrechten.

Naast deze rechtstreeks aanvallen op het middenveld doen regimes er alles aan om de geloofwaardigheid en legitimiteit van het middenveld of ngo’s in vraag te stellen. Door zware administratieve eisen op te leggen, buitensporige controles door te voeren, subsidies te schrappen en openlijk het middenveld te verwerpen door het bewust voeren van een negatieve communicatie. Ook in Westerse landen staat het middenveld onder druk door de besparingsdrang van overheden en rechtse regeringen. Het marktdenken van vele besturen legt de focus op het bedrijfsleven, jobcreatie en stimuleren van de economie. Hierdoor komen organisatie die werken aan solidariteit, gelijkheid en diversiteit meer op de achtergrond. De luidste kreet wordt niet altijd gehoord, daarom moeten we samen opstaan en weerstand bieden.

Meer dan ooit is er nood aan meer:

• middenveld in plaats van het te bestrijden.
• solidariteit en verbinding tussen mensen in plaats van de zoektocht naar tegenstellingen.
• steun voor organisaties die opkomen voor de Universele Rechten van de Mens wereldwijd.

Daarom organiseert Solidagro samen met VLOS, Odisee Hogeschool, Dwagulu Dekkente, Vormingplus Waas en Dender, Refu Interim, Viva Salud, KIYO, Stop the Killings België, stad Sint-Niklaas en vele geïnteresseerde burgers in Sint-Niklaas de actie “Defend the defenders” op dinsdag 10 december 2019 vanaf 19u. Meer info op de activiteitenpagina van onze website

www.solidagro.be/nl/agenda/detail/95/defend-the-defenders-actie-voor-mensenrechten/about#.XeE9o-hKjIU

De organisatoren vragen meer ondersteuning en erkenning voor behoeders van de mensenrechten wereldwijd en de onmiddellijke stopzetting van de intimidatie, gevangennemingen en moorden op mensenrechtenactivisten wereldwijd.

Auteur: Tim De Roeck, directeur Solidagro