Wij, boeren, afgevaardigden van West-Afrikaanse Comités voor Boerenzaad, producentenorganisaties, verenigingen, nationale en internationale NGO's, onderzoeks- en opleidingsinstellingen, verdedigers van mensenrechten, religieuze gemeenschappen, volksvertegenwoordigers en burgers uit 18 landen² uit Afrika, Europa en Amerika.

Verzameld in Tenkodogo, Burkina Faso, van 26 tot 28 november 2019 ter gelegenheid van de 2e editie van de Alternerende West-Afrikaanse beurs voor Boerenzaad, ingesteld door COASP, met het thema "Vrij uitwisselen en vrijwaren van onze Boerenzaden en onze Kennis en Know-How voor Voedsel- en Nutritionele soevereiniteit in West-Afrika”, stellen we vast dat:

In West-Afrika zijn de meeste zaden van natuurlijke biodiversiteit gekweekt en geteeld door boeren. Ondanks de vele klimatologische, juridische en economische agressie, wordt ongeveer tachtig (80%) van deze zaden beheerd door autonome en veerkrachtige boerenzaadsystemen;

Dit betekent dat dit zaad-systeem dominant is ondanks de kleinerende naam van "informeel systeem";

Vrouwen, beheerders van kennis en culturele praktijken, spelen een belangrijke rol in boerenzaadsystemen die moeten worden gewaardeerd. Ze zijn ook de link tussen de diversiteit van onze zaden en onze voedselsystemen.

Wij deelnemers,

Merken op dat zaad niet eenvoudig kan worden herleid tot zijn genetische en technologische aspecten. Het zaad houdt ook rekening met sociale, economische, culturele en politieke overwegingen.

Onze zaden zijn onze identiteit, onze medicijnen, ons voedsel en ten slotte de soevereiniteit van onze volkeren.

Stellen vast dat de grote belangstelling van onze Overheden voor gecertificeerde zaden schade kan toebrengen aan de plattelandsbewoners en aan de mensenrechten in het algemeen.

Maken ons zorgen over het totale falen van de opgelegde wettelijke bepalingen omtrent zaad, die, door boerenzaadsystemen te negeren en de zaadindustrie te begunstigen, de voedselsoevereiniteit van West-Afrikaanse gemeenschappen in gevaar brengen.

Bevestigen opnieuw dat het de plicht is van onze Overheden om de rechten van boeren te erkennen om hun zaadsystemen te behouden, en hun eigen zaden vrij te beheren en te gebruiken, voor het overleven van de mensheid en de bescherming van de biodiversiteit.

De tweede editie van de Regionale Beurs voor Boerenzaad verwelkomt de deelname van politieke, administratieve en parlementaire autoriteiten aan onze activiteiten. De deelnemers bedanken het initiatief van de Burkinabese volksvertegenwoordigers om "een parlementair COASP-netwerk" op te starten en de uitwisselingen met het nationale COASP te onderhouden, ter promotie van boerenzaden:

Aanbevelingen:

Aan de boeren en boerinnen van West-Afrika:

• om hun zaden te bewaren, te gebruiken, vrij te ruilen en te verkopen volgens de mechanismen voorzien door boerenzaadsystemen die van generatie op generatie worden overgedragen;
• hun kennis, innovaties en praktijken in verband met zaden en genetische hulpbronnen te beschermen;
• deelnemen aan besluitvorming op alle niveaus, over kwesties met betrekking tot zaadsystemen.

Aan de Overheden:

• Neem de nodige zorgvuldigheid in acht met betrekking tot de erkenning van de rechten van boeren, overeenkomstig de bepalingen van relevante internationale rechtsinstrumenten zoals de ITPGRFA/TIRPAA, de Verklaring van de Verenigde Naties over de Rechten van Boeren en andere Mensen die in Plattelandsgebieden werken, het Verdrag inzake Biologische Diversiteit, het Protocol van Nagoya;
• Heroriëntatie van het zaad-, landbouw- en voedselbeleid naar een Agro-ecologische landbouw. Ondersteun initiatieven zoals boerenzaadbeurzen, bijeenkomsten, bewaarplaatsen voor zaad of regionale zaadbanken, enz. die de agro-ecologie promoten;
• Neem wettelijke en regelgevende maatregelen die het misbruik van plantgenetische hulpbronnen en de bijhorende kennis van boerengemeenschappen, kunnen stoppen of minimaliseren;
• Weiger het aanbod voor toetreding tot UPOV 1991 en elk ander juridisch of politiek instrument dat de privatisering van zaden en genetische hulpbronnen van Afrika bevordert;
• Zorg er voor dat informatie over digitale sequenties wordt herkend als plantgenetische bronnen en verbied patenten op genetische sequenties;
• Versterk de capaciteit van het landbouwonderzoek en pas de opleiding aan, aan nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen op vlak van gentische manipulatie. Deze heroriënteren regelmatig de onderhandelingen over de rechten van landbouwers;
• Ondersteun het onderzoek in samenwerkingsverbanden (Publieke Onderzoeksinstellingen en Boerenorganisaties) voor de ontwikkeling van een agro-ecologische landbouw (met strikte toepassing van het voorzorgsbeginsel om de kennis en knowhow van landbouwers te beschermen en naar waarde te schatten);
• Weiger van genetisch gemodificeerde organismen, waaronder organismen die zijn ontwikkeld via nieuwe biotechnologieën (synthetische biologie; celfusie; mutagenese, enz.) en gendruk;
• Stel mechanismen in die boeren in staat stellen effectief en met volledige kennis van zaken deel te nemen aan de verschillende besluitvormingsprocessen met betrekking tot de toekomst van de agro-ecologische landbouw ter bevordering van voedselsoevereiniteit in onze landen ;

Aan de Regionale en Subregionale Instellingen (Afrikaanse Unie, ECOWAS, UEMOA, CILSS, CORAF):

• Verdubbel de inspanningen in de strijd voor geestelijke dekolonisatie en herstel van de waardigheid van Afrikaanse boerengemeenschappen die nauw verbonden zijn met hun boerenzaden, hun erfenis en de garantie voor het voortbestaan van toekomstige generaties;

We nodigen maatschappelijke organisaties uit om;

• de oprichting van parlementaire netwerken te ondersteunen om de rechten van boeren actief in de agro-ecologische te vrijwaren in onze respectieve Staten;
• te blijven pleiten op alle niveaus voor de erkenning van boerenzaadsystemen;
• voorlichting te blijven geven aan gemeenschappen over de uitdagingen in verband met de dematerialisatie van plantgenetische hulpbronnen (digitale genetische sequenties) en de risico’s verbonden aan de overdracht van plantgenetische hulpbronnen naar de zaad-, farmaceutische en chemische industrie;
• nuttige allianties aan te gaan met strategische partners (consumenten, de pers, religieuze en traditionele leiders, enz.);
• boeren te sensibiliseren over de noodzaak om hun kennis en vaardigheden te behouden over voedsel- en nutritionele soevereiniteit. 

We roepen alle mensenrechtenverdedigers op om deze verklaring voor de toetreding van onze volkeren tot voedselsoevereiniteit, de garantie voor het voortbestaan van de hele mensheid, overweldigend te steunen.

Gedaan te Tenkodogo op 28-11-2019.

De deelnemers

¹ Goedgekeurd op 28 november 2019 door de deelnemers

² (1) Zuid-Afrika; (2) Duitsland; (3) België; (4) Benin; (5) Brazilië; (6) Burkina Faso; (7) Burundi; (8) Ivoorkust; (9) Frankrijk; (10) Ghana; (11) Guinee Conakry; (12) Mali; (13) Nigeria; (14) DR Congo; (15) Senegal; (16) Zwitserland; (17) Togo; (18) Tunesië.