Klik hier of klik op de foto's om te vergroten:

Spreken over rechten, niet over noden

Het feit dat we spreken over rechten en niet over noden vormde de eerste pijler. Het dichten van een kloof door middel van dienstverlening aan de bevolking maakt het niet mogelijk om de oorzaken ervan op een duurzame manier aan te pakken. Wat wij willen is dat mensen hun rechten opeisen en zich niet langer slachtoffer voelen. Oscar uit Burundi (van JJB, partner van KIYO) vertelde ons dat na de training over kinderrechten die JJB gaf, leden van kinder- en jeugdclubs gemeenschappelijke platforms hebben opgericht in hun werkgebied om op te treden tegen problemen rond kinderrechtenkwesties en zodoende beslissingen rond kinderrechten te beïnvloeden. Ze voelen zich niet langer passief slachtoffer en zijn niet langer afwachtend in hun situatie.

De oorzaken aanpakken, niet de symptomen

Het belang van een goede analyse van de situatie was de tweede pijler die aan bod kwam. Er moet tijd worden genomen om de onderliggende oorzaken van problemen of schendingen van rechten te analyseren, zodat niet enkel de symptomen worden aangepakt. Fatimata uit Burkina Faso (ASK, partner van Solidagro) beschreef de moeilijkheden en de lessen die de begunstigden hebben geleerd bij de analyse van de problemen op het gebied van de toegang tot grond voor het uitbaten van gemeenschappelijke groentetuinen.

Gesprekken met degenen die ons iets schuldig zijn

De rol van de staat en, meer in het algemeen, die van de 'plichtsdragers', was onze derde pijler. Het is belangrijk je te richten tot degenen die de plicht hebben om de rechten van de bevolking te waarborgen. Dit is wat mevrouw Ouafaa van Karama – organisatie voor de ontwikkeling van de Marokkaanse vrouw (partner van KIYO) – ons vertelde. Ze beschreef hun bewustmakingscampagne om de erkenning van Marokkaanse kinderen, en in het bijzonder van buitenechtelijke kinderen, te bevorderen.

Van overleg tot protest

En ten slotte, empowerment als een instrument voor mobilisatie. In deze context presenteerde Deo van CODIC in DR Congo (partner van Viva Salud) ons de campagne “Water is leven” en het empowerment proces dat is opgezet met de bevolking: 1) Raadpleging: debatten in de gemeenschap over vastgestelde problemen, 2) Belangenbehartiging: voorstellen van oplossingen en 3) Verdediging en protest.

Eén aanpak en meerdere thema's

Elke organisatie heeft zich gespecialiseerd in een specifiek thema – het recht op gezondheid voor Viva Salud, kinderrechten voor KIYO en het recht op voedsel voor Solidagro – en dus namen we de tijd om deze drie rechten beter te leren kennen. Francelline uit Burkina Faso (Pag-La-Yiri, partner van Solidagro) vertelde ons over de rechten van het kind: “Misschien passen we de op rechten gebaseerde aanpak toe, maar reflecteren we er niet over.” En dat is precies wat we wilden benadrukken: al deze dingen die de partners ondernemen moeten worden gedeeld en gepromoot.
We hebben eveneens gediscussieerd over gender en hoe we dit meer in ons werk kunnen integreren. Dankzij Safoura van het lokale kantoor van Solidagro in Burkina Faso hebben we ervaringen en goede praktijken uitgewisseld en hoe we acties ten behoeve van gendergelijkheid beter kunnen implementeren.

Solidagro en de agro-ecologische beweging in Senegal

Deze partnerontmoeting stelde ons ook in staat om de partners en begunstigden van Solidagro ter plekke te bezoeken. We gingen naar de Federatie van Vrouwen van Toubacouta. We stelden vast welke inspanningen zij hadden ondernomen om zich goed te organiseren en welke impact het partnerschap met Solidagro had op de verbetering van hun levensomstandigheden. Vrouwen die vroeger met beperkte middelen enkel voor hun eigen stuk grond zorgden, zijn nu verenigd en worden door hun dorpsgemeenschappen erkend als een belangrijke speler. Dankzij de steun van Solidagro hebben zij nu een gebouw om elkaar te ontmoeten en hun producten te drogen en te bewaren voor latere verkoop. Ze volgen ook opleidingen om hun federatie beter te beheren en hun land agro-ecologisch te bewerken.

We hadden eveneens de kans om de expertise van vier prominente sprekers van de agro-ecologische beweging in Senegal te delen. Hierdoor konden we de uitdagingen van de ecologische landbouw en meer bepaald de problematiek van de landbouwzaden beter begrijpen. Door landbouwers zelf geteelde zaden worden niet geaccepteerd door het officiële systeem in Senegal, ondanks de vele voordelen (aangepast aan de plaatselijke omstandigheden, bestand tegen droogte, ziekten en parasieten, met een hoge voedingswaarde, …). De staat geeft de voorkeur aan industriële variëteiten, onder druk van de agro-industrie. Ondanks het feit dat Senegal een internationaal verdrag (TIRPAA) ondertekende dat de bescherming en het gebruik van deze landbouwerszaden garandeert.

Thematische evaluatie

Dit evenement was mogelijk in het kader van de tussentijdse evaluatie van ons vijfjarenprogramma (2017-2021). We hadden de mogelijkheid om ons over een thematische kwestie te kunnen buigen en het leek ons vanzelfsprekend om te kiezen voor de samenhang van onze aanpak. Na het beluisteren en het delen van de ervaringen van 6 Afrikaanse landen blijkt de aanpak gebaseerd op een rechtenbenadering bijzonder coherent om ons doel zo effectief mogelijk te bereiken: allen samen opkomen voor de rechten van iedereen!
Deze bijeenkomst maakte deel uit van een evaluatieproces dat externe en wederzijds gekruiste evaluaties omvat van de landen waarin onze drie organisaties actief zijn. Externe evaluaties zullen worden uitgevoerd door een extern evaluatiebureau, C-lever.org. De wederzijds gekruiste evaluaties zullen worden georganiseerd door telkens een medewerker van één van de organisaties in ons gezamenlijk programma. Deze medewerkers zullen elk naar een land reizen waar één van de andere twee organisaties actief is. Zo kan men enerzijds profiteren van de evaluatie door iemand die het programma en de interne doelstellingen begrijpt en anderzijds leren hoe men een project kan evalueren en de juiste vragen kan stellen.

Ferme des 4 chemins

De “Ferme des 4 chemins” in Toubab Dialaw (Senegal) is een indrukwekkend voorbeeld van wat mogelijk is om groenten te telen in de dorre sahel. Het landbouwbedrijf wordt uitgebaat door 3 à 4 vrouwengroepen. De verschillende technieken uit de agro-ecologie worden toegepast (compost, vruchtwisseling, associatie van planten, dierlijke mest, stikstofbindende bomen …). Er worden enkele machines gebruikt voor dierlijke tractie, eigen zaadvermeerdering, een drooginsatllatie voor bv. mango’s te drogen, pluimvee, een (trek-)paard, …

Toegang tot grond

“Toegang tot grond” een belangrijk thema in West-Afrika. CNCR (partner van Solidagro in Senegal) besteed hier heel wat aandacht aan. Er is wel veel land, maar niet alle land is even vruchtbaar, is water niet steeds aanwezig, moet er een goede omheining zijn om het vee buiten te houden… Belangrijk is dat bij het gebruik van grond ook de eigendomsrechten geregeld worden. In het andere geval kan de eigenaar zijn grond naar enkele jaren terug opseisen. Dan is het perceel wellicht meer waard omdat er waterputten gegraven zijn, omdat de vruchtbaarheid verbeterd is door gebruik van compost, door het planten van bomen enz…
In Toubacouta kreeg de vrouwengroep een stuk grond van de gemeente.

Verwerking van landbouwproducten

In Toubacouta zet de vrouwenfederatie sterk in op na-oogsttechnologie en verwerking van landbouwproducten. Op die manier gaan producten niet verloren na de oogst, wordt waarde toegevoegd, wordt arbeid gecreëerd, kunnen producten verhandeld worden in periodes met betere prijsvorming, is voedsel meer en langer houdbaar enz… Solidagro ondersteunde de vrouwenfederatie bij het bouwen van een loods waar landbouwproducten verwerkt en gestockeerd worden.

Auteurs:

• Fanny Polet, coördinatrice van het gemeenschappelijk programma KIYO - Solidagro - Viva Salud en deelnemer aan de partnerontmoeting.
• Paul Verbeke, Raad van Bestuur Solidagro en deelnemer aan de partnerontmoeting.