Kinderen en klimaatverandering: een strijd voor een leefbare toekomst
20 jan 2020
43,33% van de Filipijnse bevolking zijn kinderen1. 31 % van hen leeft onder de armoedegrens en behoort meestal tot arme boeren- of arbeidersgezinnen. Volgens de Task Force ‘Children of the Storm’2 zijn deze kinderen het meest kwetsbaar voor klimaatverandering. Ondervoeding en infectieziekten vormen het grootste deel van kinderziektes en sterfgevallen als gevolg van klimaatverandering. Tot op heden heeft 1 kind op 5 een ernstig ondergewicht en 1 kind op 3 is onvolgroeid3. Kinderen sterven aan gewone ziektes zoals mazelen, als secundair gevolg van ondervoeding. Alleen al in 2019 eiste de denguekoorts het leven van meer dan duizend kinderen. Dit is een toename met 95% en wordt toegeschreven aan de klimaatgerelateerde sterke toename van muggen die het denguevirus overdragen, en aan de lage immuniteit van ondervoede slachtoffers. Als gevolg van de klimaatverandering moet het ergste nog komen voor de Filipijnse kinderen.
Rampen hebben ook alarmerende gevolgen voor kinderen, zoals de toename van kinderarbeid, de verspreiding van seksueel misbruik en uitbuiting, en kinderhandel. Er zijn momenteel 2,1 miljoen kindarbeiders en 250.000 straatkinderen zijn blootgesteld aan misbruik en gevaar, vooral tijdens extreme weersomstandigheden4.
Geconfronteerd met deze realiteit erkennen ontwikkelingsorganisaties dat de kwetsbaarheid van gemarginaliseerde kinderen voor klimaatverandering verband houdt met bestaande onrechtvaardige sociaaleconomische en politieke structuren die kinderen hun rechten ontnemen. Dit jaar heeft Solidagro-partner, Climate Change Network for Community Initiatives (netwerk voor gemeenschapsinitiatieven tegen klimaatverandering - CCNCI) zich aangesloten bij het Save Our Schools Netwerk (Red Onze Scholen - SOS) om zijn aandeel te leveren in het opleiden van kinderen over klimaatverandering en het benutten van hun stem in de oproep tot klimaatrechtvaardigheid.
Het SOS netwerk werd georganiseerd om het bestaan en de legitieme pleidooien van Lumad-scholen of scholen voor inheemse kinderen in Mindanao in het Zuiden van de Filippijnen te ondersteunen. Bij deze scholen bevinden zich de twee andere partners van Solidagro, Alternative Learning Centre for Agricultural and Livelihood Development (alternatief leercentrum voor landbouw- en gemeenschapsontwikkeling - ALCADEV) en Mindanao Interfaith Services Foundation Incorporated (Mindanao interreligieuze stichting - MISFI). Deze scholen zijn gebaseerd op het principe van het recht voor kinderen op ontwikkeling, waaronder onderwijs en actieve deelname aan gemeenschapsontwikkeling. Deze scholen, meer dan 300 in heel Mindanao, bieden basis- en voortgezet onderwijs, evenals agrarische kennis en vaardigheden die nodig zijn om te overleven in het binnenland. Biologische en gediversifieerde landbouw en veeteelt worden onderwezen naast de klassieke vakken, en wordt beoefend in familie- en gemeenschapsboerderijen. De CCNCI waardeert en ondersteunt deze inspanning als een belangrijke strategie voor klimaatbestendigheid. Het ziet ook het potentieel van de inheemse kinderen om de beschermers van het milieu te zijn en de voorvechters van aanpassing aan de klimaatverandering, en de klimaatrechtvaardigheid die ze zo verdienen.
Helaas gelooft de Filippijnse regering andere dingen. De Lumad-scholen worden door het leger beschuldigd van het onderwijzen en trainen van de studenten om rebellen te worden. De president dreigde er zelfs in één van zijn toespraken mee, om deze Lumad-scholen te bombarderen. Waarom worden deze scholen aangevallen? Het antwoord ligt in het feit dat hun strijd voor het recht om te leren wordt gemotiveerd door hun intense verlangen om hun land en het milieu te beschermen tegen ontwikkelingsagressie zoals mijnbouw, bedrijfsplantages, megadammen en overheidsprojecten die hun rechten schenden.
Vanaf november 2019 werden in totaal 135 Lumad-scholen gesloten door het Ministerie van onderwijs of werden ze gedwongen te sluiten vanwege niet-aflatende militaire pesterijen. In totaal werden 4.000 lumad-studenten getroffen. Op de vlucht voor onderdrukking en militaire offensieven zochten de Lumad-jeugd hun toevlucht in kerken, scholen en andere instellingen. Om hun verstoorde opleiding voort te zetten, richtte het SOS netwerk de Bakwit School op. Bakwit ondersteunt slachtoffers van gedwongen evacuatie. Het verzamelt vrijwilligers die de kinderen onderwijzen en materiële en financiële steun leveren om hun verblijf te ondersteunen totdat de situatie hen in staat stelt terug te keren naar hun gemeenschappen.
Het SOS netwerk wil lobbyen bij betrokken overheidsinstanties en openbare steun vragen voor de heropening van de Lumad-scholen. Als lid van het SOS netwerk, is CCNCI begonnen aan verschillende oriëntatiesessies over klimaatverandering met de Bakwit School, andere alliantieleden en nieuwe onderwijsdoelen in Metro Manila.
Gewapend met nieuwe kennis over klimaatverandering heeft SOS zich aangesloten bij de groeiende roep om klimaatrechtvaardigheid. Op 20 november 2019 organiseerde SOS samen met kinderen en jongeren van verschillende universiteiten en moslimjongeren in Manila, een activiteit met de titel "Children for Climate Justice" aan de Universiteit van de Filippijnen. Deze activiteit werd georganiseerd ter gelegenheid van de 30e verjaardag van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van het kind.
De activiteit was er op gericht om 1) een locatie te bieden waar kinderen en jongeren hun mening en ideeën over de klimaatverandering kunnen uiten, 2) eenheid en solidariteit tussen kinderen, jongeren en pleitbezorgers kunnen smeden ter ondersteuning van de klimaatstaking wereldwijd, 3) de strijd van de inheemse bevolking te versterken voor hun rechten op voorouderlijk land en zelfbeschikking, en 4) het oplijsten van concrete eisen voor concrete acties tegen klimaatverandering, van lokale en wereldleiders.
Bijna 500 kinderen en jongeren vormden een klimaatrechtvaardigheidsboom met behulp van borden met oproepen voor klimaatrechtvaardigheid en hun lichamen vormden de wortels van deze boom. De aanwezige leden van de Filippijnse Klimaatveranderingscommissie beloofden de eisen en aandachtspunten van de jeugd over te maken tijdens de volgende Conferentie van Partijen 25 en de Commissie voor de Rechten van de Mens. Ook leiders van de katholieke en protestantse kerken waren solidair met de jeugd, net als de progressieve wetgevers onder leiding van vertegenwoordigster Eufemia Cullamat, zelf een Lumad.
In toespraken uitten de kinderen en jongeren hun eisen dat de uitstoot van broeikasgassen van geïndustrialiseerde landen en de door de mens veroorzaakte vernietiging en plundering van het milieu voor bedrijfsbelangen moeten worden gestopt om een leefbare toekomst te verzekeren.
In de woorden van één Lumad-kinderleider. "We dromen er niet van onszelf te verrijken, omdat we al rijk zijn; ons land geeft alles wat we nodig hebben ... we zullen ons voorouderlijke land verdedigen omdat het onze enige rijkdom is."
1 Definitie van Salinlahi, November 2019
2 Kwentuhang Klima: Verslagtekst van het congres ‘Aanpassing aan klimaatverandering’, Malundras, Oktober 2018
3 ‘onvolgroeid’ betekent hier een ernstig groeitekort overeenkomstig de leeftijd
4 Salinlahi, 2019
Vertaald door Maaike Verbeke, vrijwilliger Solidagro
