Eufemia Cullamat verwierf voor de eerste keer publieke aandacht en erkenning tijdens de Manilakbayan (People’s March to Manila) in 2015 waar ze als woordvoerder en een van de leiders van de meer dan 300 aanwezige Lumad (verzamelbegrip inheems volkeren van Mindanao) optrad. De 300-koppige vertegenwoordiging van de Lumad trok naar Manila om aandacht te vragen voor de moord op onder andere Emok Samargo, directeur van de Lumad school Alternative Learning Center for Agricultural and Livelihood Development (ALCADEV) en de daaropvolgende evacuatie van meerdere Lumad gemeenschappen.

Manilakbayan heeft tot doel om nationale aandacht te genereren voor inheemse gemeenschappen. Zij worden geteisterd door militarisering en mensenrechtenschendingen ten gevolge van hun strijd ter bescherming van hun voorouderlijke gronden tegen de inbreuken van grootschalige mijnbouwbedrijven en plantages in handen van multinationale bedrijven.

Haar strijd begon echter reeds in de jaren ’80 wanneer haar gemeenschap herhaaldelijk werd geevacueerd ten gevolge van militaire bombardementen en misbruik door het leger. De gruweldaden van het leger begonnen nadat haar gemeenschap erin was geslaagd om een koolmijnverkenning in hun mineraalrijke Andap Valley in Surigao del Sur stop te zetten. In het midden van de jaren ‘90 voelden verschillende aangrenzende gemeenschappen de nood om zich te organiseren om zich te kunnen verzetten tegen de verergerende situatie. MAPASU (Persevering Struggle for the Next Generation) werd geboren en Eufemia stond aan de wieg. Vandaag is MAPASU in Mindanao welgekend voor haar sterke houding en onophoudelijk verzet tegen grootschalige mijnbouwbedrijven die steeds agressiever terrein winnen op het voorouderlijke land van de inheemse volkeren.

ALCADEV, Solidagro’s partnerorganisatie, ontstond dankzij de vastberaden inspanningen van MAPASU om onderwijs te voorzien voor de kinderen van de Lumad. Onderwijs dat hun ambitie voor het behoud van hun leven, cultuur en voorouderlijk land naar boven brengt.

Haar strijd komt uit een persoonlijke betrokkenheid. Niet alleen werd haar gemeenschap getroffen door intimidatie en landroof, op 1 september 2015 was ze getuige van de brutale moord door een paramilitaire groep op haar broer Dionel Campos, haar nonkel en de directeur van ALCADEV. Haar echtgenoot werd in elkaar geslagen door de politie tijdens drie verschillende incidenten, haar zoon werd illegaal gearresteerd en aangeklaagd voor verzonnen feiten van moord en illegaal bezit van vuurwapens. 

Sedert 2019 zetelt Eufemia voor Bayan Muna (Mensen Eerst) in het Parlement. Daarvoor was ze een van de leidende stemmen in de strijd van de inheemse volkeren voor de bescherming van hun voorouderlijke gronden en hun recht op zelfbeschikking. Ze wordt wereldwijd uitgenodigd om te spreken over de strijd van de inheemse volkeren voor hun rechten en hun verzet tegen ontwikkelingsagressie zoals grootschalige mijnbouw, plantages en overheidsprojecten die hun land en het klimaat verwoesten.

Toen ze haar eerste toespraak hield als nieuw lid van het Huis van Afgevaardigden maakte ze gebruik van zichzelf als concreet voorbeeld van hoe inheemse volkeren en de arme bevolking in het algemeen het negeren en discrimineren door de overheid aanvoelen.

“Ik geef toe dat ik een van de weinige leden in deze zaal ben die enkel basisonderwijs heeft genoten en het moeilijk vindt om Engelse woorden te begrijpen of te lezen. Ik ben het levende voorbeeld van het resultaat van een falende overheid die geacht wordt educatie voor iedereen te voorzien.”

Eufemia zwoer om de Lumad scholen te verdedigen die lijden onder permanente militaire intimidatie en sluiting in opdracht van de overheid, op basis van de ongegronde bewering dat de school rebellen opleidt.

“We blijven de scholen die instaan voor de vorming van onze kinderen verdedigen. We blijven onze zoektocht naar rechtvaardigheid voor de slachtoffers van mensenrechtenschendingen verderzetten.”

Auteur: medewerker Solidagro Filipijnen, vertaling: Stefanie Devloo (medewerker Solidagro België)

Meer lezen over Eufemia.