Vrouwen doen ertoe. In de wereld en zeker ook in de landbouw. Volgens de Wereldbank bestaat een kwart van de wereldbevolking uit vrouwen die in rurale gebieden wonen en voor wie landbouw de voornaamste bron van inkomen is. In het Globale Zuiden loopt het cijfer op tot 43 procent vrouwelijke arbeidskrachten in de landbouwsector en in Sub-Saharaans Afrika zelfs tot 90 procent (klik hier voor meer info bij de cijfers).

In feite liggen de cijfers hoger, aangezien onbetaald werk in de overlevingslandbouw, vaak door vrouwen uitgevoerd, niet wordt meegeteld. Veel vrouwen werken ook onbetaald mee in het landbouwbedrijf van hun echtgenoot. Zo wordt het werk van boerinnen vaak niet gerapporteerd en blijven hun bijdragen onzichtbaar.

© FIAN

Ongelijkheden binnen het voedselsysteem

Er zijn echter wel cijfers die de ongelijkheden tussen genders in de landbouw aantonen. De VN Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) stelt dat vrouwen verantwoordelijk zijn voor de helft van de wereldwijde voedselproductie. Toch hebben ze minder toegang dan mannen tot middelen en diensten die nodig zijn voor een productief landbouwsysteem. Vrouwen vertegenwoordigen bovendien slechts 15% van alle landeigenaars. Wanneer ze land bezitten gaat het vaak over kleinere stukken grond. Een andere ongelijkheid zien we in het verhoogde risico op voedselonzekerheid en de zwaardere gevolgen van de klimaatverandering bij vrouwen op het platteland.

© FIAN

De laatste twee decennia maakten vrouwen in Vlaanderen slechts 13 à 14% uit van het totaal aantal bedrijfshoofden in de landbouw. Wereldwijd is het aandeel in leidinggevende functies van vrouwen in de landbouw - ook in vakbonden of coöperaties - uit verhouding. Het is moeilijk de ongelijkheid in bijvoorbeeld lonen te bewijzen, omdat daarnaar onvoldoende onderzoek is verricht. Tijdens de mars werd daarom algemeen opgeroepen voor documentatie van de problematiek.

Inzet vrouwen in duurzame landbouw

De klemtoon op het belang van vrouwen in de landbouw past binnen de agro-ecologische missie van Solidagro. “We moeten het onbetaalde en onderwaardeerde werk van boerinnen zichtbaar maken en niet langer als vanzelfsprekend beschouwen. Agro-ecologie benoemt de strijd voor boerinnenrechten en stelt een landbouwpraktijk voor die het hoofd wil bieden aan voedsel-, klimaat- en milieu-uitdagingen”, zegt beleidsmedewerker Fairouz Gazdallah.

Bigger picture

Het honderdtal deelnemers van de voedselorganisaties was slechts een fractie van het aantal eensgezinden dat op 8 maart afzakte naar de Wereldvrouwenmars. De opkomst wordt geschat op 4.800 deelnemers. Andere strijdpunten dan de positie van vrouwen in de landbouw waren een gelijke verdeling tussen werk en huishouden in heterorelaties en seksueel grensoverschrijdend gedrag in de nachtclubcultuur.

Meer weten over gender en landbouw? Lees het artikel van professor Barbara Van Dyck en Fairouz Gazdallah over hoe vrouwen zich wereldwijd inzetten voor een gezond en duurzaam voedselsysteem.