Campagne: Leven zonder smaak
1 okt 2024
Van 17 oktober tot 7 november brengen we met de campagne Leven zonder smaak zadensoevereiniteit onder de aandacht. Begin 2025 komt er namelijk een nieuwe zadenwetgeving in de Europese Unie. Enkel als zaden terug meer boerenhanden belanden, in de plaats van in de handen van biochemische multinationals, kunnen we de diversiteit van ons voedsel terug vergroten. Het huidige wetsvoorstel, dat momenteel besproken wordt door de Europese Raad, houdt echter te weinig rekening met de rechten van boer.inn.en. Met een grote Europese petitie laten we onze stem horen.
De laatste eeuw verschoven zaden van common of gemeengoed naar privaat bezit. Vier grote chemiebedrijven - Bayer, Corteva, Syngenta en BASF - domineren intussen voor meer dan de helft de wereldwijde zaadindustrie. Tegelijk hebben die agrochemische reuzen ook bijna twee derde van de wereldwijde pesticidenmarkt in handen. Ze hebben dus een sterk economisch belang bij de productie van zaden die voor hun ontwikkeling tot planten pesticiden, herbiciden en synthetische meststoffen vereisen, zowel in de Belgische als mondiale context.
De groeiende macht van deze multinationals heeft wereldwijd een nefaste impact op kleinschalige landbouwers, die financieel afhankelijk worden van deze grote spelers. Naast de investering in het zaaigoed, moeten de boer.inn.en (bijvoorbeeld in ons partnerland de Filipijnen) vaak een lening aangaan om de bijhorende inputs te kunnen kopen. Het gaat dan om kunstmest, herbiciden en pesticiden die specifiek voor de zaden ontwikkeld zijn. Andere of geen inputs doen de oogsten mislukken.
Naast de kwalijke gevolgen voor boer.inn.en, lijdt ook de verscheidenheid in landbouwgewassen onder de groeiende macht van de industrie. Omdat de industrie zoveel mogelijk opbrengst wil, is ze gebaat bij uniforme teelten of monoculturen. De groenten en fruit moeten er hetzelfde uitzien en efficiënt besproeid, geoogst en vervoerd kunnen worden. Er kan één herbicide op een groot veld worden gespoten en de klus is klaar. En door de schaalgrootte kan het goedkoop.
De neiging naar monocultuur is nefast voor onze voedselverscheidenheid. Ooit teelden we 6000 eetbare plantensoorten. Vandaag zijn dat er 120, waarvan slechts 9 goed zijn voor 75% van de menselijke voeding: suikerriet, mais, rijst, tarwe, aardappel, soja, palm(olie), suikerbiet en cassave (bron: Food & Agriculture Organization of the United Nations, The State of the World’s Biodiversity for Food And Agriculture in brief, 2019). In de afbeelding hieronder zie je hoe op een eeuw tijd honderden variëteiten van tomaten, radijzen, sla verloren zijn gegaan.
Zowel de landbouwers als hun gewassen, maken deel uit van een systeem met tal van sociale en economische facetten. We merken dat waar commerciële, "one size fits all" zaden gangbaar zijn, de veerkracht van lokale voedsel- en landbouwsystemen wordt aangetast.
Het Europese wetsvoorstel houdt weinig rekening met deze lokale realiteiten. Het geeft de biochemische industrie nog meer macht en brengt de afname van genetische diversiteit in een stroomversnelling. Met sterk beleidswerk en steun van de burgerbeweging laten we onze stem horen, zodat de wet vertrekt van de rechten van boeren en boerinnen en het behoud van onze agrodiversiteit (biodiversiteit binnen de landbouw). Volg onze website en sociale media en doe mee met de campagne!
De partners van de campagne zijn Broederlijk Delen, Vitale Rassen en Voedsel Anders.
