CDPC is een netwerk van 16 organisaties die werken aan de rechten van inheemse gemeenschappen in de Cordillera, een bergrijk gebied in het noorden van het land. Rhoda Dalang was er als directrice van CDPC bij sinds 2018. Nu zit ze in het bestuur van het netwerk en gaf ze de fakkel door aan Julie Mero.

Het werk van Solidagro en de Provincie Oost-Vlaanderen in de Cordillera startte in 1994 met drie projecten: één rond landbouw met CDPC, basisgezondheid met Chestcore en mijnbouwgemeenschappen met MCDC. Later werd CDPC de enige directe partner door de coördinatie van de andere organisaties op zich te nemen.

Rhoda: “De link met recht op gezondheid, rechten van arbeiders en stadsarmen, en algemene inheemse rechten is belangrijk om aan duurzame systeemverandering te werken in de regio. De centralisatie zorgde voor meer flexibiliteit en betrokkenheid van de sectoren - niet alleen mijnbouwgemeenschappen, maar ook arbeiders, stedelijke armen en mensenrechtengroepen. Het creëerde eenheid onder de sectoren.”

Julie: “Doorheen de jaren heeft het partnerschap CDPC versterkt. We hebben nu zo’n 250 gemeenschappen kunnen bereiken met ruim 400 projecten. Met de gemeenschappen plaatsen we bijvoorbeeld zonnepanelen voor verlichting en waterpompen, die dienen voor irrigatie. Vaak is irrigatie nodig om aan landbouw te kunnen doen en hebben gemeenschappen daarvoor onvoldoende middelen.”

Rhoda: "250 bereikte gemeenschappen komt neer op steun voor meer dan een vijfde van de gemeenschappen in de Cordillera, meer dan 65.000 mensen. We zijn trots op die impact.”

Pijlers voor een duurzame samenwerking

Ook Eddy Couckuyt, 12 jaar lang gedeputeerde voor mondiale samenwerking van de Provincie Oost-Vlaanderen, en Po De Wael sluiten aan bij het interview. Po is beleidsmedewerker mondiale samenwerking bij de Provincie en volgt sinds 2015 mee de samenwerking met de Cordillera op. Beiden bezochten de partners meerdere keren.

“Duurzame verbetering van de globale biodiversiteit is niet mogelijk zonder respect voor, en samenwerking met inheemse volkeren.” – Po De Wael (Provincie Oost-Vlaanderen)

Po: “Duurzame ontwikkeling is onmogelijk zonder respect voor, en samenwerking met inheemse volkeren. Hun gronden beslaan minder dan een kwart van het aardoppervlak, maar die staan wel in voor 80% van de wereldbiodiversiteit. Inheemse volkeren zijn dus heel belangrijk voor de bescherming van die biodiversiteit.” Tijdens een werkbezoek maakte Po kennis met de realiteit van inheemse groepen in de Cordillera. “Pas toen drong de betekenis van hun strijd echt tot me door. Het bevestigde het belang van echte kennismaking, van rechtstreekse getuigenissen, maar ook van onze rol om hun streven naar rechtvaardigheid en duurzaam beheer van hun voorouderlijk land zichtbaar te maken.”

Onze samenwerking is duurzaam door onze gedeelde visie, dat bevestigt Julie: “In plaats van top-down hulpverlening, werken we vanuit solidariteit, wederzijds respect en transparantie. Gemeenschappen bepalen zelf wat nodig is en nemen het werk op zich. Het helpt dat Solidagro en de Provincie hun betrokkenheid op lange termijn bewezen hebben. Zo is het vertrouwen gegroeid.”

“Na 30 jaar is er veel vertrouwen. Solidagro en de Provincie hebben hun betrokkenheid op lange termijn bewezen.” - Julie Mero (CDPC)

Eddy Couckuyt zette zijn schouders onder het regiobeleid. “Toen ik de functie opnam, merkte ik hoe verfrissend ons werk met CDPC was. Hun inspraak was vanaf het begin heel groot en de Provincie was niet enkel financier, maar legde ook politieke accenten. We konden als overheidsinstantie deuren openen waar dat voor ngo’s moeilijker is, zoals bij de Belgische ambassade. Dit bood extra bescherming voor lokale partners tegen repressie. Ook hebben we ons als overheid meermaals uitgesproken tegen de repressie van inheemse gemeenschappen. Dat doen we nog jaarlijks tijdens Cordillera Day.”

“Wij staan achter jullie”

Gevraagd naar wat bijblijft na al die jaren samenwerking, valt op dat die herinneringen iets bitterzoet hebben. Julie, Eddy en Po vertellen over een politiek geladen gebeurtenis, waarbij een moeilijke context leidde tot solidariteit en gedeeld verzet.

Julie: “Ik herinner me de strijd tegen grootschalige mijnbouw toen ik jong was. Onze gemeenschap protesteerde tegen een mijnbouwbedrijf en uiteindelijk verlieten ze het gebied. Ongeveer 500 leden van de gemeenschap werden gearresteerd tijdens de protesten. Het was een belangrijk moment dat velen van ons tot activisten maakte. Het toonde ook de solidariteit tussen verschillende inheemse gemeenschappen, die allemaal getroffen werden door de plannen om een grote mijn te bouwen.”_[1]

Eddy vertelt hoe de onderdrukking tastbaar werd tijdens een bezoek aan CDPC in 2023. Militairen omsingelden het dorp tijdens een ontmoeting met een inheemse gemeenschap, zogezegd om de Belgische gasten te beschermen. Eddy: “Het was een excuus voor hen om de gemeenschapsleiders te intimideren. Om te zeggen: we houden jullie nauwlettend in de gaten. We hebben toen expliciet onze steun voor de gemeenschap uitgesproken en gezegd dat we ons perfect veilig voelden en hun bescherming niet nodig hadden.”

“De subtiele repressie is geëvolueerd naar openlijke intimidatie met controles, fotografie van aanwezigen en systematische monitoring van contacten. De situatie is sterk verslechterd over de jaren.” Eddy Couckuyt (Provincie Oost-Vlaanderen)

Het feit dat de Provincie een overheid is, dwingt respect af van de militaire politie en de Filipijnse overheid die haar stuurt. Ze heeft minder wantrouwen dan wanneer CDPC enkel zou samenwerken met ngo’s. Ook dat is een meerwaarde van de samenwerking met de Provincie. De Provincie betrekt bovendien de Belgische ambassade in de Filipijnen in het regiobeleid, waardoor CDPC meer beschermd en minder geviseerd worden.

Po: “Een speciale ervaring was ons lobbywerk in 2021 ter verdediging van Windel Bolinget, de toenmalige voorzitter van de Cordillera Peoples Alliance_[2], lid van het CDPC-netwerk. Hij werd samen met andere activisten valselijk beschuldigd van moord, een aanklacht die zowel in de Filipijnen als internationaal werd veroordeeld.

Samen met Solidagro en met de steun van de vroegere gouverneur van onze provincie, bereidden we toen een parlementaire vraag voor om onze minister aan te sporen tot actie. Dankzij de brede steun van verschillende actoren werden de aanklachten tegen de activisten verworpen wegens gebrek aan bewijzen.”

In het tweede deel van ons verhaal kijken we naar de uitdagingen van vandaag. CDPC deelt hun ervaringen in het vijandige klimaat waarin ze opereren, onder een regering die het werk van ngo's steeds moeilijker maakt. Van de angstcultuur rondom het 'red taggen' tot de gevolgen van de politieke context voor de mensenrechten, we laten zien waarom de steun voor inheemse gemeenschappen nu belangrijker is dan ooit. Mis het niet!